01
Het horrorscenario voor IT-afhankelijke organisaties als pensioenfondsen: een indringer met slechte bedoelingen. Wat valt er dan bij pensioenfondsen te halen? Heel veel geld en heel veel persoonlijke informatie. Motief genoeg dus voor de agile cybercrimineel. En in vergelijking met banken zijn pensioenfondsen nog niet echt Fort Knox. IT-beveiliging tegen cybercrime is om die reden belangrijk. Maar ook de beheersbaarheid, toekomstbestendigheid en continuïteit van de gebruikte IT-systemen zijn essentieel. Zijn deze klaar voor toekomstige aanpassingen waar het nieuwe pensioenstelsel om vraagt?
Of zijn ze hard op weg definitief te crashen? En hoe afhankelijk bent u hierbij van derde partijen?
02
Veel pensioenfondsen besteden hun kernactiviteiten uit. Niks mis mee. Maar let op: als je als pensioenfondsbestuur de risico’s van die uitbesteding wilt beoordelen, moet dat natuurlijk wel onafhankelijk van die uitbestedingsrelatie gebeuren. Een uitvoerder kan dus niet het risicomanagement voor het fonds invullen. De uitvoerder ís juist het risico. Heeft u als pensioenfondsbestuur het gewenste inzicht in de risico’s die worden gelopen bij de uitbesteding? En hoe worden die risico’s nu echt beheerst? En sluit die beheersing en de bijbehorende kosten eigenlijk wel aan bij de eisen en wensen van het bestuur? Vertrouwen tussen een pensioenfonds en de uitbestedingsrelatie is van groot belang, maar als financiële instelling is het ook noodzakelijk om verantwoording af te leggen. Hiervoor moeten risico’s en de beheersing daarvan aantoonbaar zijn. Een goede vastlegging van afspraken en de naleving daarvan vormt daarmee een belangrijk aandachtspunt in het risicomanagement van een pensioenfonds.
03
Financiële risico’s kunnen met verschillende modellen bij een gekozen kans worden uitgedrukt in een financiële impact, zoals bijvoorbeeld het effect op de dekkingsgraad. Een veel gebruikt model om inzicht te geven in de financiële risico’s - en bovendien (voorlopig nog) een verplichting richting de toezichthouder - is het standaardmodel van DNB voor het vereist eigen vermogen. Het is bekend dat het renterisico daarin niet precies aansluit bij de realiteit. Dit komt door de UFR die onderdeel is van de voorgeschreven rente. Maar leidt het model van DNB bij lage rentestanden niet ook gewoon tot een flinke onderschatting van het renterisico? Bij een rente van nul volgt uit het model dat het risico ook gelijk is aan nul. Gebruik dan liever scenario’s die aansluiten bij de uitgangspunten van de ALM-studie, en die periodiek geactualiseerd kunnen worden, om de werkelijke risico’s inzichtelijk te maken.
04
De reputatie van een pensioenfonds kan door invloeden van buitenaf worden geschaad. Bijvoorbeeld door negatieve aandacht voor de pensioensector in een tv-programma of door discussies over mogelijke pensioenverlagingen. Maar reputatie speelt in het risicomanagement een nog veel grotere rol. De impact van veel, zo niet de meeste, niet-financiële risico’s raakt direct de reputatie van het pensioenfonds. Hoe bepaal je of de ingeschatte schade van een risico op de reputatie nog acceptabel is? Welke reputatie streeft het pensioenfonds überhaupt na? En ligt daar wellicht ook niet de oplossing voor het communicatieprobleem dat vrijwel alle pensioenfondsen ervaren? Risicomanagement betekent: tijd voor reputatiemanagement.
05
Risicomanagement blijkt bij uitstek een onderwerp dat zich leent voor grote woorden. Zijn die grote woorden nodig of blijken het vage, betekenisloze termen? En heb je voor grote woorden ook meer papier nodig? Misschien wel het belangrijkste aandachtspunt bij risicomanagement is het voorkomen van dikke rapporten zonder toepasbaarheid. Maak risico’s concreet en tastbaar, maak risicomanagement effectief door actiegerichtheid en zorg ervoor dat risicomanagement een efficiënt middel wordt door vanuit volledigheid te focussen op de prioriteiten.
Voor meer informatie over Integraal Risicomanagement kunt u contact opnemen met Floris van Rijn.
